Kategori: Bitkiler Alemi

Alm. Weinberg (n), Fr. Vigne, İng. Vineyard. Üzüm bitkisi yetiştirilen bahçe. Üzüm bitkisine “Asma” denir. Asma soğuk iklimleri, killi, ağır ve su tutan toprakları sevmez. Memleketimizde, bu gibi yerler haricinde, hemen hemen her tarafta bağcılık yapılmaktadır. En çok, Ege ve Marmara bölgelerinde yaygındır. Ayrıca; Gaziantep, Kahramanmaraş, Hatay, Elazığ, Erzincan, Amasya, Tokat, Ankara ve Diyarbakır gibi Türkiye’nin muhtelif illerinde yaklaşık 590.000 bağ (asma) ağacı ziraatı yapılmaktadır. Bunlardan yıllık üzüm istihsalimiz ortalama 3.350.000 ton kadardır. Asma; en çok, çelikle üretilir. Bu iş için; kış mevsiminde, üçer gözlü, pişkin, takriben bir santim kalınlığında…

Read More

Alm. Echte Mandel, Fr. Amandier (m), İng. Almond tree. Familyası: Gülgiller (Rosaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Badem hemen hemen bütün Anadolu’da yetişmekle beraber bilhassa Ege ve Akdeniz bölgelerinde çoktur. Mart ve Nisan ayları arasında beyaz veya pembe renkli çiçekler açan, 5-12 m yüksekliğinde bir ağaç. Birçok çeşitleri varsa da, tıbbi bakımdan ikisi mühimdir: Amygdalus communis varyete dulcis (tatlı badem), Amygdalus communis varyete amara (acı badem). Tohumun lezzeti birincisinde tatlı, ikincisinde ise acıdır. Yaprakları saplı, parlak, yeşil renkli, kenarları dişlidir. Çiçekleri yaprakların gelişmesinden önce açar ve kısa saplıdır. Çanak yaprakları yeşilimsi sarı…

Read More

Familyası: İpekotugiller (Asclepiadaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Anadolu’da çok yaygın olarak yetişir. 60-100 cm uzunluğunda çok senelik, zehirli bir bitki. Yaprakları karşılıklı, oval şekilli, uzun saplı, tabanları kalp biçimindedir. Çiçekleri beyaz renkli ve tüysüzdür. Meyveleri genellikle tek başına 8-10 cm uzunlukta, bir cm genişlikte, silindir biçiminde, yeşil renkli ve tüysüzdür.Tohumlarının üzerinde tutam şeklinde ipek tüyleri vardır. Kullanıldığı yerler: Henüz tıbbi bir kullanılışı bulunmamakla beraber, hayvanlarda zehirlenmeler yaptığı bilinmektedir.

Read More

Alm. Kalmus, Fr. Acore vrai, İng. Sweet Flay. Familyası: Yılanyastığıgiller (Araceae), Türkiye’de yetiştiği yerler:  İzmit, Bolu ve Kuzey Anadolu. Vatanı, Hindistan olan Avrupa, Asya ve Amerika’ya yayılmış olan depo köklü (Rizom) bir bataklık bitkisi. Türkiye’de bazı göl ve nehir kenarlarında rastlanır. Nisan-mayıs aylarında çiçek açar. Çiçekler erdişi, yeşilimsi, 5-8 cm boyunda olan bir sap (sapandiks) üzerinde sık ve çepeçevre dizilmiştir.  Çiçekleri çevreleyen kın dik, yeşil ve yapraksızdır. Yapraklar parmaklar arasında oğuşturulursa, biber kokusuna benzer bir koku duyulur. Çiçekler tek başlarına çan şeklindedirler. Kullanıldığı yerler: Kullanılan kısmı kökleridir. Bileşiminde kuvvetli kokulu…

Read More

Alm. Quittenbaum, Fr. Cognaissier (m), İng. Quince tree. Familyası: Gülgiller (Rosaceae). Türkiye‘de yetiştiği yerler: Batı Anadolu. Mayıs ve haziran ayları arasında beyaz veya pembe çiçekler açan 4-8 m yüksekliğinde bir ağaç. Genellikle yetiştirilir. Bazan yabani olanlarına da rastlanır. Ağacın gövdesi silindirik, odunlu ve çok dallıdır. Yaprakları derimsi, üst tarafları koyu yeşil renkli, alt yüzleri ise, çok tüylü ve grimsidir. Çiçekleri dalların üzerinde teker teker bulunur ve hemen hemen sapsızdır. Meyve, çiçek tablasının etlenmesi ve büyümesi ile meydana gelmiş oval, küre şeklinde, sarı-yeşil renkli ve tüylüdür.Tohumları oval, köşeli ve esmer kırmızımtrak…

Read More

Alm. Gemeine Qecke, Fr. Chiendent commun, İng. Common Couch Grass, Scutch, Twitch. Familyası: Buğdaygiller (Gramineae). Türkiye’de yetiştiği yerler: İstanbul, Trakya, Muğla, Anadolu. Temmuz-ağustos ayları arasında yeşil veya morumsu-yeşil renkli başaklar veren, 30-100 cm boyunda, çok senelik otsu bir bitki. Toprak altında çok fazla yayılmış olan ana kökleri bulunur. Bilhassa kumlu toprakları sever. Gövdeleri dik, tüysüz ve içi boştur. Yaprakları dar, uzun, ince, paralel damarlı, sivri uçlu, koyu yeşil renklidir. Çiçekler gövdenin ucunda ve yassı bir başak durumunda toplanmışlardır. Meyve sarımsı renkli uzuncadır. Kullanıldığı yerler: Kullanılan kısımları kökleridir. Köklerinde triticin, uçucu…

Read More

Alm. Faonie, Pfingstrose (f), Fr. Pivonie, İng. Paeony, Peony, Piony. Familyası: Düğün çiçeğigiller (Ranunculaceae).   Türkiye’de yetiştiği yerler: Memleketimizde altı türü vardır. Çoğunlukla dağ ormanlarında yetişir. Bazı türleri Avrupa’da da yaygındır. Şakayık adıyla da tanınan mayıs ve haziran aylarında çiçek açan, gövdesi odun, 50-100 cm boyunda, parçalı veya tam yapraklı çok güzel kırmızı çiçekli bir bitki. Bitkinin daha çok kullanılan kısımları, meme şeklinde olan kökleridir. Köklerinin bileşiminde peonin heterozidi vardır. Kullanıldığı yerler: Köklerinin kabız edici, spazm çözücü (düz kas kasılmasını önleyici) özellikleri vardır. Kanamalara karşı da

Read More

Alm. Weichhaariger Stechapfel (m), Fr. Liseron de Provence (m), İng. Downy thorn-apple. Familyası: Patlıcangiller (Solanaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Bütün Anadolu’da yer yer. 20-100 cm yüksekliğinde, dik gövdeli, bir senelik otsu, zehirli bir bitki. Tatula, şeytanelması olarak da bilinir. Yapraklar saplı, büyük, oval, kenarları tam, az girintili veya sivri lopludur. Çiçekler beyaz ve büyüktür. Çanak yaprak uzunsu bir tüp şeklinde, tepede 5 lopludur. Taç yapraklar uzun bir huni şeklindedir. Meyveler 3-4 cm boyunda, üzeri dikenli, 4 yarıklı olup çok tohumludur. Dünya üzerinde tesbit edilmiş 10 kadar boruçiçeği türünden yalnız iki tanesi…

Read More

Alm. Schwarze Nieswurz (f.), Fr. Hellebore orientale (f.), İng. Oriental hellebore. Familyası: Düğünçiçeğigiller (Ranunculaceae) Türkiye’de yetiştiği yerler: Trakya, İstanbul, Uludağ, Samsun, Trabzon, (Zigana Dağları), Nur (Amanos) Dağları, Toroslar ve Gaziantep çevreleri. Mart-eylül ayları arasında sarımsı-beyaz renkte çiçek açan 30-50 cm yüksekliğinde, çok senelik bitki. Karacaotu, Harbak veya Danabağırtan da denilmektedir. Yapraklar 3-9 paçalı, tüylü veya çıplak, çanak yaprakları yeşil ve 5 adet, taç yaprakları ise sarı veya krem renginde 5-10 adettir.Meyve tabanda birbirine yapışık ve 1-5 tanedir. Memleketimizde bulunan Helleborus orientalis ve Helleborus vesicarius türleri üzerinde çalışılmıştır. Bu türlerin depo…

Read More

Alm. Salomonssiegel (n.), Fr. Sceau de Salomon (m.), İng. Salomon’s seal. Familyası: Zambakgiller (Liliaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Bütün Anadolu. 20-60 cm boyunda, çok senelik otsu bir bitki. Mührüsüleyman olarak da tanınmaktadır. Yapraklar sapsız, ovaleliptik şekillidir. Çiçekler, aynı sap üzerinde toplanmış 2-6 çiçekli sarkık salkımlar halindedir. Taç yaprakları beyaz renkli, tüp şeklinde, uç taraftan 6 parçalıdır. Meyveleri küre şekilli ve kırmızı renklidir. Bitki genellikle orman altlarındaki nemli kayalarda yetişir. Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısımları depo kökleri olup, terkibinde müsilaj, şekerler, saponin, tanen ve asparagin maddeleri vardır. Yapraklarında C vitamini bulunur. Hafif…

Read More

Alm. Akazienrabinie, Scheinakazie, Fr. Robinier, İng. Locust tree, False acacia. Familyası: Baklagiller (Leguminosae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Türkiye’nin her yerinde. Özellikle park ve bahçelerde çok rastlanır. Vatanı, Kuzey ve Orta Amerika olan ve özellikle süs bitkisi olarak yetiştirilen bir bitki. Ağaç, parmak şekilli yapraklardan, beyaz, pembe ve erguvan renkli salkımlardan ibarettir. En çok tanınanı Robinia pseudacacia, siyah veya sarı renkli olanlarıdır. Yalancı akasya olarak da bilinir. Gösterişli olan ağaç 25 metreye kadar yükselir. Koyu gri görünümünde dikkat çekici kabarık bir kabuğu vardır. Lezzetli beyaz çiçeklerini, bütün kış üzerinde kalan tohum zarfları…

Read More

Alm. Förber safflor, Fr. Carthame, İng. False saffron, safflower. Familyası: Bileşikgiller (Compositae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Orta ve Güney Anadolu. Temmuz-eylül ayları arasında turuncu renkte çiçekler veren, 60 cm kadar yükseklikte, 1-2 senelik, tüysüz bir bitki. Yapraklar mızraksı, sapsız, gövdeyi sarıcı, kenarları dişli ve dişlerin uçları dikenlidir. Çiçeklerin hepsi tüp şeklinde ve erdişil (erkek ve dişi)dir. Meyveler 6-7 mm uzunluğunda koni şeklindedir. Vatanı Arabistan olan bir kültür bitkisidir. Orta ve Güney Anadolu’da yetiştirilmektedir. Anadolu’da yetişen yabani türleri de vardır. Yalancı Safran olarak da bilinir. Kullanıldığı yerler: Aspir çiçekleri “yalancı safran” ismi…

Read More

Alm. Gemeiner Gamander (m), Fr. Germandrée (f), İng. Germander. Familyası: Ballıbabagiller (Labiatae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Marmara, Karadeniz, Orta Anadolu ve Akdeniz bölgesi. Haziran-eylül ayları arasında pembe veya beyazımsı renkli çiçekler açan, 10-30 cm boyunda, çok senelik, otsu bir bitki. Kısamahmuz, yer meşesi ve yer palamudu gibi adlarla da tanınır. Orman altları ile kurak çayırlarda rastlanır. Gövdeleri yatık, gövdeden çıkan dallar ise dik, alt kısımları yuvarlak üst kısımları ise dört köşeli ve tüylüdür. Çiçekler yaprakların tabanında gruplar teşkil ederler. Pembemsi renkteki çiçekler tüp şeklindedir. Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısmı, toprak üstü…

Read More

Alm. Stutzblattkaktus, Fr. Epiphylle, İng. Crab castus. Familyası: Kaktüsgiller (Cactaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Tabii olarak yetişmez. Ancak süs bitkisi olarak yetiştirilir. Türkiye’de süs bitkisi olarak yetiştirilen kaktüsgillerden bir bitki. Yassılaşmış etli gövdesi yaprak şeklindedir. Sıcak ve kurak yerlerde yetişen bir bitkidir. Güzel pembe çiçekleri kışın (kasım-ocak) ve yapraklarının uçlarında açarlar. Epiphyllumaya da atlasçiçeği denilmektedir. Genel yayılış alanları Amerika’nın çöl ve yarı çöl bölgeleridir. Kullanıldığı yerler: Evlerde, güzel çiçeklerinden dolayı süs bitkisi olarak yetiştirilir. Sıcak ve kurağa oldukça dayanıklı olduğundan sık sık sulanmamalıdır. Üretilmesi ya tohumla veya dipten ayrılan sürgünlerle olur.

Read More

Alm. Rosskastanie, Fr. Marronier d’Inde, İng. Horse-Chestnut. Familyası: Atkestanesigiller (Hippocastanaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Yol kenarları ve parklarda süs ağacı olarak yetiştirilir. Nisan-temmuz aylarında çiçek açan, 15-25 m boyunda, sık dallı ve yapraklı bir ağaç. Gövde üzerinde karşılıklı durumda ve uzun saplı olan yapraklar oldukça büyük görünümdedirler. Büyük ve dik olan piramid biçimli çiçek durumları, çiçeklerin bileşik-salkım tarzında birleşmeleriyle meydana gelmiştir. Aynı çiçek durumlarında bulunan çiçekler ya erdişidir, veya dişi organın körelmesiyle erkek çiçek halindedir. Dişi organı erkek organlardan evvel olgunlaşır. Meyvenin gelişmesi sonucunda genellikle bir, bazan iki tohum ihtiva eden,…

Read More

Alm. Aufpropfen, Fr. Grefee, İng. Graft. Bitkilerde uygulanan tohumsuz bir üretme şekli. Çoğaltılması istenilen çeşitten, bir gözün veya “aşı kalemi” adı verilen bir dal parçasının “anaç” adı verilen diğer bir bitki üzerine yerleştirilip tutturulmasıdır. Meyve çeşitleri, genel olarak, tohumla üretildiklerinde çeşit karakterini kaybederek, yabanileşmeye doğru yönelmektedirler. Onun için, aşı usulü ile üretmek mecburiyetinde kalınmaktadır. Üretilmesi istenilen, kaliteli, bol verimli ve hastalıklara dayanıklı meyve çeşitlerini, aşılamak yoluyla çoğaltmak imkanı sağlanmaktadır. Bağ-bahçe ziraatinde kullanılan birçok aşı şekilleri vardır. Bunlardan en çok kullanılanları, göz ve kalem aşılarıdır. Göz aşıları: Meyve ağaçlarının çoğaltılmasında, kalem…

Read More

Alm. Zedrach (m), Fr. Melia (m), İng. Bead tree. Familyası: Tesbihağacıgiller (Styracaceal). Türkiye’de yetiştiği yerler: Batı ve Güney Anadolu. 2-5 metre yüksekliğinde, kışın yapraklarını döken çalımsı ağaççıklar. Yaprakları kısa saplı, üst yüzü yeşil, alt yüzü tüylü ve beyazımsı renklidir. Çiçekler 3-5 tânesi bir arada beyaz renkli ve güzel kokuludur. Meyveleri takriben 1 cm çapında olup, 1-2 tohumdur. Tohumlar küre şeklinde sert, parlak ve kahverengidir. Kullanıldığı yerler: Tohumları yağ taşır. Tohumlarından tesbih yapıldığından dolayı tesbihağacı olarak yayılmıştır. Ayı fındığı olarak da bilinir.

Read More

Alm. Butterbaum (m), Fr. Arbre (m) à beurre, İng. Indian butter tree. Familyası: Defnegiller (Lauraceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Akdeniz bölgesinde yetiştirilir. 10 m kadar yükseklikte kışın yapraklarını dökmeyen ağaçlar. Esas vatanı Amerika’dır. Bitkinin yaprakları derimsi, saplı, sivri uçlu, oval şekilli ve parlak koyu yeşil renklidir. Çiçekler küçük beyazımsı renkli ve salkım durumunda toplanmışlardır. Meyveleri armut şeklinde üzeri yeşilimsi veya morumsu renkli, etli kısmı beyaz veya yeşilimsidir. Avokado ağacı adıyla da bilinir. Kullanıldığı yerler: Tereyağı ağacı meyvesinde sâbit yağlar ve vitaminler (A, D, E) bulunur. Meyveleri gıdâ olarak yenilir. Yaprakları kabız…

Read More