Hanefi mezhebi fıkıh âlimlerinden. Adı, Hasan bin Mansûr Fergani, künyesi Ebü’l-Mefâhir ve Ebü’l-Mehâsin’dir. Özcend’de doğdu, doğum târihi bilinmemektedir. Kâdı Han lâkabı ile tanındı. 1196 (H.592) de vefât etti. İlmini, Zahîreddîn Ebû Hasan Ali bin Abdülazîz Merginânî’den öğrendi. Bu zâtın hocalarının silsilesi, İmâm-ı Muhammed Şeybânî’ye kadar uzanır. Fıkıh ilmindeki diğer hocaları Cemâleddîn Ebû Hâmid Mahmûd Nusayrî, Şemsüleimme Muhammed Kerderî ve Necmüleimme gibi meşhur âlimlerdir.
Kâdı Hanın fetvâları çok kıymetlidir. Bu fetvâlar Fetâvâ-ı Kâdı Han adıyla meşhurdur. Sonra gelen âlimler ihtilaflı meselelerde onun tercih ettiği fetvâyı diğer fetvâlara üstün tutmuşlardır. Osmanlı Şeyhülislâmı İbn-i Kemâl Paşa, Kâdı Hanı meselelerde ictihâd sâhiplerinden saymıştır.
Eserleri:
1) Fetâvâ-yı Hâniyye: Fetvâların adıdır. Çok kıymetli olup, çeşitli târihlerde en son 1973’te Fetâva-ı Hindiyye’nin kenarında basılmıştır.
2) Vâkıât,
3) Emâli,
4) Kitâb-ül-Muhâdır,
5) Şerhu Ziyâdât,
6) Şerhu Câmi-üs-Sagîr,
7) Şerhu Edeb-il-Kâdî-lil-Hassâf,
8) Tergîb-ül-İbâd ilel Cihâd.
