admin makaleleri

A ABDURRAHMAN NESİB EFENDİ AB-I HAYAT ABDURRAHMAN SUFİ ABA ABDURRAHMAN ŞEREF ABAKA HAN ABDURRAHMAN TAGİ (TAHİ) ABANOZ (Diospyros ebenum) ABDÜLAZİZ BİN MUHAMMED BİN SUUD ABANT […]

İKTİSAT İNALOĞULLARI İLÂÇ İNANÇOĞULLARI (Lâdik Beyliği) İLÂÇ ALIŞKANLIĞI İNCİ İLÂH İNCİÇİÇEĞİ (Convallaria majalis) İLÂHİ (Bkz. NazımŞekilleri) İNCİL İLDENİZLİLER İNCİNME İLETKENLİK İNCİR AĞACI (Ficus carica) İLHANLILAR […]

KÂDI MUHAMMED ZÂHİD KALE KÂDI SEMERKANDÎ KALEM KÂDI İYÂD KALEMTRAŞ KÂDI ŞÜREYH KALIN BARSAK KADIASKER (Bkz. Kazasker) KALIP KADIN TUZLUĞU (Bkz. Amberparis) KALITIM KADINEFENDİ KALKAN […]

KILIÇ KALKAN OYUNU KIYMETLİ EVRAK KILIR (Bkz. Dişotu) KIZ KALESİ KILKURDU KIZ KULESİ KIMIL (Aelia rostrata) KIZAK KIMIZ (Milchwein, Kumis, Kumyss) KIZAMIK KINA GECESİ KIZAMIKÇIK […]

LÂLELİ CÂMİİ LENFANJİT LAMA LENFOSİT LAMA (Lama glama) LENFÖDEM LAMARCK LENGÜİSTİK LAMARTİNE, Alphonse LENS (Bkz. Göz) LAMAİZM LENİN, Vladimir İlyiç LÂMBA LENZ KÂNUNU LAMBLİYAZİS LEONARDO […]

MEMLÛKLER MERZİFONLU KARA MUSTAFA PAŞA ME’MÛN MESÂNE MENAJMAN (Yönetim) MESCİD MENBA MESCİD-İ AKSÂ MENDEL KANÛNLARI MESCİD-İ DIRÂR MENDELYEF, Dimitri Ivanovich MESCİD-İ HARAM MENDİL MESCİD-İ KIBLETEYN […]

MURÂD HAN – V MÜDÂFAA-İ HUKUK CEMİYETİ MURÂD-I MÜNZÂVÎ MÜDERRİS MURÂD KARAYALÇIN MÜEYYEDZÂDELER MURÂD NEHRİ MÜEZZİN MURÂD PAŞA (KARA) MÜFESSİR MURÂD REİS MÜFETTİŞ MÛSÂ ALEYHİSSELÂM […]

OSMAN BİN MAZ’ÛN ÖDEM OSMAN BEDREDDÎN (Bkz. İmâm Efendi) ÖDEMELER DENGESİ OSMAN BÖLÜKBAŞI ÖDÜNÇ (Karz-ı hasen) OSMAN CEMAL KAYGILI ÖGLENA (Euglena) OSMAN DAN FODYO ÖĞRETİM […]

RADYUM REGÜLATÖR RADYUM TEDÂVİSİ REHABİLİTASYON RAFFAELLO, Santi REHİN RÂFIZÎLİK REÎSÜLKÜTTAP RAFİNERİ (Bkz. Petrol) REJİM RÂGIB GÜMÜŞPALA REJİSÖR RÂGIB PAŞA (Bkz. Koca Râgıb Mehmed Paşa) REKLÂM […]

SIĞA SİNAGRİT (Dentex vulgaris) SIĞALA AĞACI (Bkz. Amber Ağacı) SİNAMEKİ (Cassia) SIĞIRCIK (Sturnus vulgaris) SİNÂN PAŞA (Çağalazâde) SIĞIRDİLİ (Bkz. Hodan) SİNÂN PAŞA (Hadım) SIĞIRKUYRUĞU (Verbascum) […]

TEFLON TERÂZİ TEFSİR TERBİYE (Bkz. Eğitim, Çocuk Terbiyesi) TEHECCÜD NAMAZI TERBİYUM TEKÂLÎF-İ ÖRFİYYE TERCİ-İ BEND TEKEOĞULLARI BEYLİĞİ TERE (Lepidium sativum) TEKERLEK TEREKE TEKERLEME TEREMENTİ (Terebinthina) […]

ALAY KÖŞKÜ ALİ ŞİR NEVAİ ALBATROS (Diomedea exulans) ALİAĞA RAFİNERİSİ VE PETROKİMYA KOMPLEKSİ ALBAY ALİÇO ALBERTİ, Leon Battista ALİFATİK BİLEŞİKLER ALBİNİZM ALİM ALBÜMİN ALİSİLİK BİLEŞİKLER […]

ATLETİZM AYNA ATMACA AYNİ HASAN ATMOSFER AYRIKOTU (Agropyon Repens) ATOM AYSBERG (Buzdağı) ATOM BOMBASI AYVA AĞACI (Cydonia Oblonga) ATOM REAKTÖRÜ AYVANSARAYİ HÜSEYİN EFENDİ ATOM SAATİ […]

BEYRUT BİRUNİ BEYŞEHİR GÖLÜ BİSİKLET BEYTÜLMAL BİSİKLET YARIŞLARI BEYZADE MUSTAFA AHISKALI BİSKÜVİ BEYZBOL BİSMARCK, Otto BEZELYE (Pisum Sativum) BİŞKEK BEZM-İ ALEM VALİDE SULTAN BİŞR-İ HAFİ […]

CUMHURBAŞKANI ÇATAL CUMHURBAŞKANLIĞI KONSEYİ ÇATI CUMHÛRİYET ÇAVDAR (Secale Cereale) CUMHURİYET HALK PARTİSİ (CHP) ÇAVDARMAHFUZU (Secale Cornutum) CUMHURİYETÇİ GÜVEN PARTİSİ (CGP) ÇAVULDUR CUMHURİYETÇİ PARTİ (CP) ÇAVUŞESKU […]

DİYARBAKIR DÖKÜMCÜLÜK DİYATOMİT (Diatomeae) DÖMEKE SAVAŞI DİYATOMİT DÖNENCE DİYET DÖNMELER DİYOPTRİ DÖNÜM DİYOT DÖRT HALİFE DİZ MAFSALI DÖRTGENLER DİZANTERİ DÖTERYUM (Bkz. Hidrojen) DİZEL MOTORU DÖVEN […]

ERZİNCAN EV ERZİNCÂNÎ ABDULLAH MEKKÎ EFENDİ EVCİL HAYVANLAR ERZURUM EVEREST ERZURUM KONGRESİ (Bkz. İstiklâl Harbi) EVLÂD-I FÂTİHÂN ERZURUMLU EMRAH EVLENME ERZURUMLU MUSTAFA DARİR EVLİYÂ ESAD […]

GEKOGİLLER (Geckonidae) GİNSENG (Parax ginseng) GELENBEVÎ İSMÂİL EFENDİ GİRDAP GELENİ (Gelengi) (Bkz. Sincap) GİRESUN GELGİT (Bkz. Med-Cezir) GİRİŞİM GELİBOLU ACEMİ OCAĞI GİRİŞİMÖLÇER (İnterferometre) GELİBOLULU MUSTAFA […]

HAVÂÎ HAT HELİKOPTERBÖCEKLERİ (Bkz. Kızböcekleri) HAVAKİRLİLİĞİ HELSİNKİ ANLAŞMALARI HAVÂLE HELVA SOHBETİ HAVÂLE (Tıp) HELYUM HAVAN HEMİNGWAY, Ernest Miller HAVAN TOPU HEMMÂM BİN MÜNEBBİH HAVÂRÎLER HEMOFİLİ […]

A, Türk ve Sâmî alfabesinden türemiş birçok alfabenin ilk sesli harfi. Kalın geniş-düz, orta damak seslisi. Eski Mısır, Sümer, Akad, Sâmîlerden kalma hiyeroglif sistemlerde A […]

Cennet ile Cehennem arasında yer alan surun (engelin) yüksek kısımları. Bu engel sebebiyle birinin tesiri diğerine geçmez. Ahirette, hesab gününde A’raf’ta kalanlara A’raf eshabı denir. […]

Alm. Lebenselexier Lebenswasser (n), Fr. Eau de Fontaine de jouvence, İng. Elixir of life. Dirilik suyu. Ayrıca ab-ı hayvan, ab-ı Hızır, ab-ı cavidani, ab-ı zindegi, […]

Alm. Aba, Dicker Wollstoff, Fr. Bure, Etoffe de laine, İng. Aba, Stout Coarse Woolen cloth. Yünden dokunan, sonra dövülerek veya tepilerek yapılan, kalın, kaba bir […]

İran-İlhanlı Devletinin ikinci hükümdarı. Zulmü ile meşhur olan Hülagu’nun oğlu. 1234 senesinde doğdu. Dedesi Cengiz Han ve babası Hülagu gibi kan dökücü ve zalim bir […]

Alm. Ebenholz (n), Fr. Ebenier (m), İng. Ebony. Familyası: Abanozgiller (Ebenaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Tabii yayılışı yoktur. Tropik ve subtropik bölgelerin odunlu bitkileri. Çok ağır, […]

Sultan Dördüncü Mehmed Han devrinde Osmanlı tarihinin en büyük celali isyanını çıkaran asi reisi. Silahdar bölüğüne mensup kapıkulu süvarilerindendir. Anadolu’da Türkmen boylarının ağası olan Haydaroğlu […]

Batı Kafkasya’nın Karadeniz sahillerinde oturan bir kavim. Abaza memleketi, Karadeniz’in doğu sahilini ve Kafkasya’nın batı kıyısını teşkil eden arazinin kuzey tarafındadır. Abazalar, Kafkas Sıradağlarının en […]

İspanya’da Endülüs Emevilerinin yıkılışından sonra kurulan emirliklerin en kuvvetlilerinden biri. Beni Lahm kabilesi mensuplarından Endülüslü kumandan Muhammed bin Abbad’ın oğlu kadı Ebü’l-Kasım Muhammed tarafından kuruldu. […]

Mısır valilerinden. Babası Ahmed Tosun Paşadır. Vehhabiler üzerine sefer yapıp, onların fitne hareketlerine mani olmak için vazifelendirilen Mehmed Ali Paşanın çok sevdiği torunudur. 1813 (H.1228)te […]

Osmanlı Devleti tarafından Mısır’a gönderilen son hidiv. 14 Temmuz 1874 (H.1291) senesinde İskenderiye’de doğdu. İsviçre’nin Cenevre şehrinde 1944 senesinde öldü. Hidiv Tevfik Paşanın oğludur. Mısır’da […]

Osmanlılar zamanında on sekizinci asırda yetişen, hekim, hattat ve astronomi alimlerinden. Kambur Vesim Efendi ve Derviş Abbas Tabib isimleriyle de bilinen Abbas Vesim Efendi, on […]

Alm. Abbasiden, Fr. Les Abbasides, İng. Abbasides. Peygamber efendimizin “sallallahü aleyhi ve sellem” amcası hazret-i Abbas’ın “radıyallahü anh” soyundan gelen ve Emevilerin yerini alan halifeler […]

Alm. Abdal, Fr. Abdal, İng. Abdal. Allahü tealaya yakın sevgili (evliya) kullardan biri. Arapçada, ikisi de “karşılık, birinin yerine geçen” manalarına gelen bedel ve bedil […]

Afganistan’da Abdali kabilesinin kurduğu devlet. Aslen bir Türk boyu olan Abdaliler, Gazneliler zamanında Müslüman oldular. Uzun süre dağlarda yaşayan bu Türk boyu, Babürlüler Devleti ile […]

Mısırlı yazar ve din adamı. İsmi Muhammed Abduh olup, Abduh diye meşhur olmuştur. 1849’da Mısır’da doğdu. 1905’te yine burada öldü. İlk tahsiline Tanta’da başladı. Bir […]

Necid’de hüküm süren Suudoğullarının ikinci reisi. Babası, Vehhabiliği kuran Muhammed bin Abdülvehhab’dır. Beni Hanife kabilesindendir. 1721’de doğdu. 1765’te babasının yerine geçip Vehhabilerin ikinci reisi oldu. […]

Suudi Arabistan Devletinin kurucusu ve ilk kralı. Babası Abdurrahman bin Faysal’dır. 1880’de Riyad’da doğdu. 1902’de babasının ölümü üzerine Vehhabilerin başına geçti. Birinci Dünya Savaşında İngilizlerle […]

Kuzey Afrika’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi Abdülaziz bin Mes’ud Debbağ’dır. Peygamber efendimizin soyundan olup hem seyyid, hem şeriftir. 1679 (H. 1090)da doğdu, 1720 (H. 1132)de […]

Hindistan’da yetişen hadis alimlerinin büyüklerinden. İsmi, Şah Abdülaziz bin Ahmed bin Abdurrahim Gulam Hakim-i Faruki Dehlevi el-Ömeri’dir. Babası meşhur alim Şah Veliyullah-ı Dehlevi’dir. 1746 (H. […]

Hindistan’da yetişen evliyanın büyüklerinden. Derin alim, büyük veli, ikinci bin yılının müceddidi (yenileyicisi) olan İmam-ı Rabbani‘nin “kuddise sirruh” babasıdır. Hazret-i Ömer‘in “radıyallahü anh” soyundandır. İsmi, […]

Tanzimat döneminde batı tesirlerini Türk şiirine sokan şair, tiyatro yazarı ve diplomat. 5 Şubat 1851’de İstanbul’da doğdu. Babası, dedesi ve soyu ilim aleminde isim yapmış […]

Hekim ve şair. 1786 (H. 1201)da İstanbul’da doğdu. 1853 (H. 1270)te vefat etti. Devrinin meşhur şahsiyetlerinden olup, pekçok ilim ve fikir adamı yetiştirmiş bir aileye […]

Cumhuriyet dönemi romancılarından, yazar. 1888’de İstanbul’da doğdu. Münevver ve Hazine-i Evrak gazetelerini çıkarmış olan Mahmud Celaleddin Beyin oğludur. Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi)den mezun olduktan sonra […]

Hindistan’da yetişen tefsir, hadis ve fıkıh alimlerinin büyüklerinden. Babası Seyfeddin bin Sadullah-el-Buhari et-Türki‘dir. Muhaddis Dehlevi diye de bilinir. 1551 (H. 958)de Delhi’de doğdu. 1642 (H. […]

Son devir din adamlarından. Peygamber efendimizin soyundan olup, seyyiddir. Siirt’in Baykan ilçesine bağlı Kermat köyünde 1902 (H.1320) senesinde doğdu. Babasının hem imamlık yapması hem de […]

Hindistan’da yetişen fıkıh ve kelam alimi. Babası Şemseddin Muhammed‘dir. İmam-ı Rabbani hazretlerinin “kuddise sirruh” sınıf arkadaşı idi. 1657 (H. 1067) senesinde Siyalkut şehrinde vefat etti. […]

Osmanlı Devleti zamanında yetişen mutasavvıflardan, şair. Edirne’de doğdu. Doğum tarihi belli değildir. Babası Celvetiyye yolunun büyüklerinden İbrahim Efendidir. Abdülhay Celveti, babasının yanında yetişti ve Celvetiyye […]

Hindistan’da yetişmiş olan alim ve tarihçi. İsmi, Abdülhay bin Fahrüddin bin Abdilali’dir. Peygamber efendimizin torunu hazret-i Hasan’ın soyundan geldiği için el-Haseni nisbesiyle meşhur oldu. 1869 […]

İslam kahramanlarından. 1808 (H.1223) yılında Maaskar şehri yakınında bulunan Kaytana çiftliğinde doğdu. Soyu hazret-i Hasan’a kadar uzanır. Yani şeriflerden idi. Baba ve dedeleri , Cezayir’in […]

Mısır’da yetişen Şafii mezhebi alimlerinin büyüklerinden. İsmi, Abdülkadir bin Muhammed el-Feyyumi’dir. Doğum tarihi bilinmemektedir. 1613 (H. 1022)te Mısır’da vefat etti. Şemseddin-i Remli’den ve zamanının diğer […]

İran’da yetişen meşhur musiki nazariyatçısı ve bestekar. Güney Azerbaycan’ın Meraga şehrinde doğdu. Doğum tarihi belli değildir. Babası Musikişinas Gıyaseddin Gaybi’dir. İlk tahsilini babasından yapan Meragi, […]

İlk Müslüman-Türk hükümdarı. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Babası Karahanlı hükümdar ailesinden Bezir Han idi. Babasının ölümü üzerine amcası ve üvey babası Oğulcak Kadır Hanın […]

Peygamber efendimiz Muhammed aleyhisselamın babası. Babası Abdülmuttalib (Şeybe)dir. Annesi Fatıma binti Amr‘dır. Babasının onuncu oğludur. Yaklaşık olarak 553 veya 546 yılında doğdu. Peygamber efendimizin doğumundan […]

Tebe-i tabiinin büyüklerinden. Devrinin en büyük hadis ve fıkıh alimlerindendir. İsmi Abdullah, babasının adı Mübarek’tir. Babası Türk, annesi Harezmlidir. 736 (H. 118)da Horasan’ın Merv şehrinde […]

Müslümanlar arasında ilk fitneyi çıkaran ve Eshab-ı kiram düşmanlığı aşılayan Yahudi dönmesi, “Sebeiyye” diye bilinen sapık yolun kurucusu. Aslen Yemenli olup, doğum tarihi belli değildir. […]

Osmanlı Devletinin son devirlerinde yaşamış siyaset adamı ve yazar. Jön Türkler hareketlerini başlatanlardan ve İttihad ve Terakki Cemiyetinin kurucularından. Babası Diyarbekir Birinci Tabur Katibi Ömer […]

Maveraünnehr bölgesinde kurulan Şeybani Hanedanlığının büyük hükümdarlarından. İsmi, Abdullah bin İskender bin Ebü’l-Hayr’dır. 1533 (H.940) senesinde Aferinkend’de doğdu. Abdullah Han 1595 (H.1004) senesinde, Semerkand’da 62 […]

On sekizinci yüzyıl Osmanlı şair ve hattatlarından. İsmi, Abdullah Refet olup, babası Rami Mehmed Paşadır. İstanbul’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. 1774 (H. 1157) tarihinde hac […]

Gazeteci, yazar. 1869’da İstanbul’da doğdu. 1890’da İstanbul’da Galatasaray Sultanisini bitirdi. Saadet Gazetesinde yazılar yazdı. Tarik, Tercüman-ı Hakikat, İkdam ve Sabah gazetelerinde çalıştı ve yazıları yayınlandı. […]

Tefsir, hadis, fıkıh alimlerinden ve evliyanın büyüklerinden. İsmi Abdullah, babasının ismi Ebu Mansur Muhammed bin Ali el-Ensari el-Hirevi, künyesi Ebu İsmail‘dir. Eshab-ı kiramdan Halid bin […]

Anadolu’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi Abdullah’tır. Molla İlahi, Şeyh-i Simavi olarak da bilinir. O zamanki Germiyan vilayetinin (Kütahya’nın), Simav kasabasında doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. 1490 […]

Son Osmanlı halifesi. 29 Mayıs 1868’de İstanbul’da doğdu. Babası Sultan Abdülaziz, annesi Hayranıdil Kadındır. Babasının ölümü üzerine (1876), İkinci Meşrutiyetin ilanına kadar (1908) sarayda kapalı […]

Emevi halifelerinin beşincisi. 646 (H. 26) yılında doğdu. Babası Mervan bin Hakem, annesi Aişe binti Muaviye bin Muğire’dir. Hazret-i Muaviye zamanında 16 yaşındayken Medine Divanı […]

Cezayir’de hüküm süren bir berberi devleti. Merkezi Tlemsan idi. Başlarında bulunan hanedanlara Beni Zeyyan denildiği için, Zeyyaniler de denilmektedir. Abdülvad oğulları; Muvahhidlerin idaresi altında uzun […]

Osmanlı devrinde yetişen mutasavvıflardan. Merzifon’da doğdu. Merzifon emiri Sarı Danişmend Emir Aziz Efendinin oğludur. İlk tahsilini Merzifon’da tamamladıktan sonra Amasya’da Akşemseddin ile beraber tahsiline devam […]

Endülüs Emevi Devletinin kurucusu. 731 (H.113)de Şam’da doğdu. Emevi halifelerinden, Hişam’ın torunudur. Emeviler yıkılıp, idare Abbasilere geçince kaçarak beş sene kendisini gizledi. Bu süre zarfında […]

Endülüs Emevi Devletinin dördüncü sultanı. 792 (H.176) senesinde Tuleytula’da doğdu. Babası Birinci Hakem’in vefatı üzerine 23 Mayıs 822 tarihinde otuz yaşında tahta çıktı. İlk olarak […]

Endülüs Emevi Devletinin en büyük hükümdarı ve ilk halifesi. 891 (H. 278) yılı Ramazan ayında Kurtuba’da doğdu. Küçük yaşta babasını kaybetti. Dedesi Abdullah bin Muhammed […]

Doğu Anadolu’da yetişen evliyanın büyüklerinden. Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) soyundan olup, seyyiddir. Seyyid Abdullah’ın oğludur. Van’ın Müküs (Bahçesaray) kazasına bağlı Arvas köyündendir. On […]

Basra’da yetişen büyük hadis ve fıkıh alimi. Tebe-üt-Tabiinin büyüklerindendir. İsmi, Abdurrahman bin Mehdi bin Hassan el-Basri el-Anberi’dir. Künyesi Ebu Said’dir. İnci ticaretiyle meşgul olduğu için […]

Osmanlı alimi, tarihçi ve şair. 1603 (H. 1012)te Edirne’de doğdu. 1676 (H.1087)da Serez’de vefat etti. Ulemadan Hüseyin Efendinin oğludur. İlk tahsilini Edirne’de, medrese tahsilini ise […]

On dokuzuncu yüzyılda Anadolu’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi Abdurrahman olup Tagi, Tahi ve Nurşini nisbeleriyle bilinir. Üstad-ı azam ve Seyda isimleriyle meşhur olmuştur. 1831 (H. […]

Alm. Aberration, Fr. Aberration, İng. Aberration. Astronomide bir yıldızın gerçek yerinden farklı bir yerde görülmesi olayı. Eğer bir kimse bir yıldıza bakarsa, bakış doğrultusu, yıldızı […]

Alm. Denkmal (n), Monument (n), Gedenkstein (n), Fr. Monument (n.), İng. Monument. Önemli şahıslar veya hadiselerin hatırasını devam ettirmek düşüncesiyle yapılan mimari eserler, heykeller. İnsanlar, […]

Alm. Tiefseetiere, Fr. Animaux des grands fonds, İng. Abysal animals. Suların karanlık derinliklerinde yaşayan hayvanlar. Derinlik hayvanları olarak da bilinirler. Güneş ışığı denizlerde ancak 200-300 […]

Alm. Blockade (f), Fr. Blocus (m), İng. Blockade. Etrafını çevirerek dışarı ile olan ilgisini kesme. Savaş zamanında, bazen de savaş olmadan bir ülkenin başka ülkelerden […]

Alm. Der Staat “Atcha”, Fr. Etat “Atscha”, İng. The state of Achin. Hint Okyanusu’nun doğusundaki Sumatra Adasının kuzey kısmında, Cihan Şahın liderliğinde kurulan bir İslam […]

Alm. Sofortige Beschwerde, Fr. Pourvoi immédiat, İng. Urgent appeal. Ceza mahkemeleri kanununda, yargılama makamlarının ara kararlarını denetleme çarelerinden biri olan itirazın bir çeşidi. Acele itiraz, […]

Alm. Azalee, Azalie, Fr. Azalée, İng Azalea. Familyası: Fundagiller (Ericaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Ülkemizin her bölgesinde, süs bitkisi olarak ev ve bahçelerde yetiştirilir. Değişik renklerdeki […]

Alm. Janitscharenkorps, Fr. Corps des janissaires, İng. Janisary Corps. Kapıkulu ocaklarına ve özellikle yeniçeri ocağına asker yetiştirmek için kurulan teşkilat. Rumeli’de arka arkaya elde edilen […]

Alm. Agent (m); Agentur (f), Fr. Agence (f), İng. Mercantile Agent. Kendisine verilen yetki dahilinde belli işleri yapmakla yükümlü kişi veya birimler. Ticari bir işletmeye […]

Alm. Winkel (m), Fr. Angle (m), İng. Angle (Zaviye). Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının meydana getirdiği noktalar kümesi. O noktasına açının tepesi, Ox ve […]

Alm. Lupine (f.), Fr. Lupin (m.), İng. Lupine, Familyası: Baklagiller (Leguminosae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Akdeniz bölgesi, Bursa, Antalya ve Konya çevreleridir. 10-100 cm yüksekliğinde, sık […]

Alm. Herbstzeitlose. (f.), Krokus, Fr. Colchique. İng. Colchicum. Autumn crocuses.   Familyası: Zambakgiller (Liliaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Türkiye’de pek bulunmaz. Avrupa’nın sulak çayırlarında bol miktarda […]

Alm. Öffentliche Versteigerung und Submission, Fr. Vente aux enchéres et adjudication, İng. Sale by auction. Devletin (genel bütçe – katma bütçe) ve mahalli idarelerin (il […]

Alm. Hochsee, Fr. Pleine (haute) mer, İng. High seas. Kıyıya paralel çizilen ve belli uzaklıktan geçen hattın yani karasularının sınırı dışındaki deniz. Devletler umumi hukuku […]

Alm. Geichtssitzung (f), Öffentliche Debatte (f), Fr. Audience Publique, İng. Public Audience, panel discussion. Herhangi bir konunun dinleyiciler ve izleyiciler önünde, müzakere veya münakaşası için […]

Alm. Offene Abstimmung, Fr. Scrutin libre, İng. Open vote. Sözle veya işaretle oy sahibinin hangi yönde oy kullandığını gösterecek şekilde yapılan oylama. Bir kurul, meclis […]

Alm. Offenmarkt. operationen (f), Fr. Opérations de marché ouvert, İng. Open market operations. Ekonomik alanda, devletin enflasyonu önlemek veya para ve kredi hacmini daraltmak için […]

Alm. Koloquinte, Fr. Fruit de Coloquinte (f.), İng. Colocynth Apple, Bitter Apple. Familyası: Kabakgiller (Cucurbitaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Marmara, Ege, Akdeniz bölgelerinde denize yakın kumluklarda. […]

Alm. Giftlattich, Fr. Laitue virause, İng. Wild lettuce. Familyası: Bileşikgiller (compositae). Türkiye’de yetiştiği yerler: İstanbul civarı. Sapının alt kısmı batıcı tüylü, sarı çiçekli, beyaz sütlü, […]

Alm. Syrien Schuppenkopf, Fr. Syrienne scabieuse, İng. Syrian Scabious. Familyası: Fescitarağıgiller (Dipsacaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Orta ve Güney Anadolu. 100 cm kadar boyda, bir senelik […]

Alm. Bitterklee, Fr. Tréfle d’ean, Ményanthe, İng. Bitter clover. Familyası: (Menyanthaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Bütün Avrupa’ya yayılmasına rağmen seyrek rastlanır. Yaprakları üç yaprakçıklı, çiçekleri soluk […]

Alm. Bitterklee, Fr. Tréfle d’ean, Ményanthe, İng. Bitter clover. Familyası: (Menyanthaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Bütün Avrupa’ya yayılmasına rağmen seyrek rastlanır. Yaprakları üç yaprakçıklı, çiçekleri soluk […]

Alm. Hunger (m), Fr. Faim (f), İng. Hunger. İnsanda kan şekerinin (kandaki glikoz miktarı) belli bir seviyenin altına düşmesi ile duyulan yiyecek arama ve yemek […]

Alm. Nebenniere (f), Fr. Acth, İng. Acth. Böbrek üstü bezinin dış bölümünden bazı hormonların, salgılanmasını tenbih eden ve ön hipofizden salgılanan hormonun kısaltılmış adı. Aslı […]

Alm. Anguriengurke, Fr. Concombre russe, İng. Jamaica (Jerusalem) cucumber. Familyası: Kabakgiller (Cucurbitaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Batı ve Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilir. Bir yıllık otsu ve sürünücü […]

Alm. Agio, Fr. Agio, İng. Agio. Para farkı. Eskiden madeni sikkelerin gerçek kıymetleri arasındaki fark bu kelime ile ifade edilirdi. Metal fiyatının düşmesi veya yükselmesi […]

Hud aleyhisselamın peygamber olarak gönderildiği ve isyanları yüzünden rüzgarla helak edilen kavim. Bu kavim, Nuh aleyhisselamın oğullarından Sam’ın torunlarından Ad’ın neslidir. Yaşadıkları yer Ahkaf diyarı […]

Yeni doğan çocuğa veya sonradan Müslüman olan kimseye isim koymak. Varlıkları belirtmek, şahısları diğerlerinden ayırmak için kullanılan kelimelere ad (isim) denmiştir. Allahü teala, yeryüzünde yarattığı […]

Alm. Insel (f.), Fr. Ile (f.), İng. Island. Her tarafı sularla çevrili kara parçası. Okyanus, deniz, göl ve her çeşit akarsular içinde ada bulunabilir. Bir […]

Alm. Justizministerium (n.), Fr. Ministrérede la Justice, İng. Ministry of Justice. Adalet hizmetlerinin planlanması, yürütülmesi, koordinasyonu ve denetlenmesi ile hizmetlerle ilgili her türlü idari faaliyetleri […]

Alm. Gerechtigkeitspartei (f), Fr. Parti de la Justice, İng. Justice Party. 27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra Türk siyasi hayatında kurulan partilerden biri. İhtilalden sonra siyasi […]

Padişah veya halifelerin; kanunları uygulamayan ve görevlerini kötüye kullanan devlet adamlarını uyarmak veya tahta çıktıkları zaman devleti adaletle idare edeceklerini bildirmek için yayınladıkları yazılı emir. […]

Alm. Alraunwurzel, Fr. Mandragore, İng. Mandrake. Familyası: Patlıcangiller (Solanaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Batı ve Güney Anadolu. Mavimsi-mor renkli çiçekler açan, rozet yapraklı ve kazık köklü […]

Alm. Anpassung (f), Fr. Adaptation, İng. Adaptation. Canlıların bulundukları muhite intibak etmeleri, uyum sağlamaları. Çeşitli asırlarda yaşamış biyologlar, bilgi, tecrübe ve inançlarına göre adaptasyonu değişik […]

Alm. Adapter, Netzgeraet, Fr. Adapteur, İng. Adapter. Alternatif akımı küçük değerde doğru akıma çeviren elektronik aletler. Elektronik cihazlar (radyo, teyp, hesap makinası) genellikle düşük değerdeki […]

Alm. Meerzwiebel (f.), Fr. Bulbe de Scille (f), İng. Squill, root. Familyası: Zambakgiller (Liliaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Fethiye, Gediz, Samsun, Çarşamba, Adana ve Tarsus çevreleri. […]

Alm. Dezentralisationismus, Fr. Décentralisationism, İng. Decentralizationism. Mahalli idarelere geniş yetkiler tanıyan ve İkinci Meşrutiyetten sonra Prens Sabahaddin’in Türk idare sisteminde uygulanmasını teklif ettiği ve savunduğu […]

Alm. Adams apfel (m), Fr. Pommed’ Adam, İng. Adam’s apple. Gırtlağın, boyunda boğazın ortasında yer alan çıkıntısı. Erkeklerde kadınlardan daha belirgindir. Bunun sebebi büluğ yaşından […]

Birleşik Yemen Cumhuriyetinin liman şehri olan Aden’in üzerinde bulunduğu körfez. Aden Körfezi, ticari, askeri ve strateji bakımından çok önemlidir. Aden Körfezi, Roma, Eski Yunan, Pers […]

Alm. Adenin, Fr. Adenine, İng. Adenine. Purin sınıfı organik bir bileşik. Canlı hücrelerin temel bileşenidir. Nükleik asit ve benzeri biyolojik önemi olan bir çok maddede […]

Alm. Adenosin diphosphat, Fr. Adenosin diphosphate, İng. Adenosin diphosphate. Adenozinle iki molekül fosfat asidinin birleşmesinden meydana gelen dinükleotit. Adenozin trifosfatın hidroliz ürünüdür. (Bkz. Adenozin Trifosfat)

Alm. Adenosin triphosphat, Fr. Adenosine triphosphate, İng. Adenosine triphosphate. Adenozin difosfatın fosforillenmesiyle meydana gelen trinükleotit. Hayvan, bitki ve mikroorganizmalarda, enzimlerin katalizleyici etkisiyle gelişen bu koenzim […]

Alm. Menstruation (f), Fr. Menstruation periodique, İng. Menstruation period. Rahimden belirli aralıklarla kan ve kanlı sıvının atılması; aybaşı. Kan görüldüğü andan, kesildiği güne kadar olan […]

Irak’ta yetişen evliyanın büyüklerinden. Adeviyye yolunun kurucusudur. İsmi, Adi bin Müsafir bin İsmail bin Musa bin Mervan el-Emevi, künyesi Ebü’l-Fadl’dır. 1074 (H. 467) senesinde Ba’lebek […]

Alm. Ordentliches Prozessverfahren (n), Fr. Procedure ordinaire, İng. Ordinary judical procedure. Kanunun özel bir muhakeme usulüne tabi tutmadığı, bütün hukuk davalarında uygulanan muhakeme (yargılama) usulü. […]

Hindistan’da Bicapur Devleti hükümdarlık ailesi. Hanedanın ve devletin kurucusu olan Yusuf Adil, Behmenilerin hassa askerlerinden idi. Kabiliyetli olduğundan, İkinci Muhammed Şahın takdirini kazanarak yükseldi. Muhammed […]

Alm. Armenrecht Einstwoilige Kostenbe – freiung (f), Fr. Assistance judiciaire gratuite, İng. Legal aid, judical assistance. Mahkeme veya icra masraflarını ödeyemeyecek kadar fakir olup, haklarını […]

Alm. Strafregister (n), Fr. Cassier Judiciaire, İng. Register of previous convictions. Bir kimsenin mahkumiyeti olup olmadığının anlaşılması için konulmuş bir kayıt usulü. Bu usule göre, […]

Alm. Gerichtliche Medizin, Rechtsmedizin, Fr. Médecine légale, İng. Forensic medicine. Adli soruşturmalarda insan hayatı ile ilgili ortaya çıkacak meselelerin çözümüyle uğraşan ve hukuka yardımcı olan […]

Alm. Justiz (f), Fr. Justice, İng. Justice Administration. Adaleti sağlamakla görevli makamların tamamı. Günümüz devlet teşkilatında, adli teşkilat içerisinde yer alan makamların kuruluşu ve diğerleri […]

Alm. Justizkommission, Fr. Commission des tribuneaux, İng. Commission of justice. Adli işlerle ilgili meclis. Mahkemeler teşkilatında, üyeleri Adalet Bakanlığı tarafından seçilen, bir başkan ile en […]

Alm. Adrenalin (n), Fr. Adrénaline (f), İng. Adrenalin. Böbreküstü salgı bezlerinin iç kısmından salgılanan mühim bir hormon. Buradan salgılanan diğer mühim bir hormon da “noradrenalin”dir. […]

Alm. Anschrift (f.), Fr. Adresse (f.), İng. Address. Bir kimsenin veya hükmi şahsiyetin oturduğu, çalıştığı veya arandığında bulunabileceği yer. Mektup, havale türü evrak ve eşyanın […]

Akdeniz’in bir parçası olan bu deniz, Balkan yarımadası ile İtalya Yarımadası arasında bulunur. Otranto Boğazı ile (genişliği 80 km) İyon denizine birleşir. Yüzölçümü 132 bin […]

Alm. Aerodynamik (f.), Fr. Aérodynamique (f.), İng. Aerodynamics. Gazların hareketlerini ve gazlar içerisinde hareket eden cisimlere etkilerini, hareket eden cisimlerin şekillerini inceleyen bilim dalı. Aerodinamik, […]

Alm. Aerosol, Fr. Aérosol, İng. Aerosol. Gaz içerisinde disperse olmuş (dağılmış) ve gazla sarılmış 10 mikrondan daha küçük çaplı sıvı veya katı parçacıklardan oluşan çok […]

Alm. Begnadigung (f), Amnestie (f), Fr. Amnistie (f), Pardon, İng. Pardon, Amnesty. Suç işleyen bir kişinin takib edilerek ve cezalandırılarak kamu gücünün kullanılmasından, adalet ve […]

Alm. Anschlag (m), Fr. Affiche (f), İng. Bill board, poster, placard, bill. Herhangi bir haberi; herkese duyurmak, reklam ve propaganda yapmak için duvar veya bu […]

Alm. Exkommunikation (f.), Fr. Excommunication (f.), İng. Excommunication. Hıristiyanlık ve Yahudilikte dine karşı suç işleyen kimselere yetkili dini şahsiyetler veya meclisler tarafından verilen, dinden ve […]

On birinci yüzyıldan itibaren mühim roller oynamak suretiyle adlarını zamanımıza kadar yaşatmış Oğuz boyu. Bozokların Yıldızhanoğulları kolundandırlar. Büyük Selçuklu Devletinin kuruluşundan önce diğer Oğuz boyları […]

Türk asıllı Abbasi kumandanı. Orta Asya’da Uşrusana’da doğmuş olup, doğum tarihi bilinmemektedir. Kan davası yüzünden Horasan’a oradan da Bağdat’a geldi. İslamiyeti kabul ederek Abbasi halifesinin […]

Kahramanmaraş ilinin Afşin ve Elbistan ilçeleri arasında kurulmuş olan Türkiye’nin en büyük termik elektrik santralı. TKİ ve MTA’nın ortak çalışmalarıyla Afşin-Elbistan linyit havzasında düşük kalorili […]

Alm. Opium (n.), Fr. Opium, İng. Opium. Familyası: Gelincikgiller (Papaveraceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Afyon, Isparta Uşak, Denizli. Elde edildiği bitki: Haşhaş (Papaver somniferum), Haşhaş bitkisinin […]

Türk devletinde askeri ve sivil kuruluşlarda kullanılan bir unvan. Moğolca büyük erkek kardeş manasındaki “aka” kelimesinden Türkçeleşmiştir. Bu manasından başka bazı lehçelerde baba, dede, amca, […]

Hindistan’daki İsmaili fırkasının Nizari kolunun liderlerine verilen ad. İsmailiyye yirmi fırkaya ayrılan şiilerin bir fırkasıdır. Ağa Han unvanını ilk defa kullanan İran Şahı Hasan Ali […]

Alm. Baum, Fr. Arbre, İng. Tree. Tek gövdesi bulunan, beslenmeyi ana ve yan köklerden alan 4-5 m boyundaki odunsu bitki. Toprağa düşen tohumdan en önce […]

Alm. Spechtvögel, Fr. Pice, İng. Woodpecker. Familyası: Agaçkakangiller (Picidae). Yaşadığı yerler: Kutuplar, Avustralya, Madagaskar ve Okyanusta’ki bir kaç ada hariç, dünyanın her yerinde yaşar. Özellikleri: […]

Türk siyaset adamı, gazeteci ve yazar. 1869 senesinde Karabağ’da doğdu. İlk ve ortaokulu Şusa, liseyi Tiflis’de bitirdi. 1889’da Paris’e giderek Sorbonne Üniversitesinin Tarih ve Filoloji […]

Alm. Agar-Agar, Fr. Agar-agar, İng. Agar, agar-agar. Özellikle Asya denizlerinde yaşayan çeşitli kızılsu yosunlarından çıkarılan jelatinimsi madde. Şekerli, helmeli ve kolloidal yapıdadır. Daha ziyade bakteri […]

1973’te içerisinde Türkiye’nin de bulunduğu 35 ülkenin arasında Avrupa’da bir savunma güvenlik ve işbirliği sistemi kurmak gayesiyle, konuların tartışıldığı konferanslar organizasyonu. Bu konferanslarda alınan kararların, […]

Alm. Schwere Waffen (f), Fr. Arma lourde, İng. Heavy arms. Hafif silahlardan veya piyade silahlarından daha büyük çaplı, mürettebat tarafından kullanılan büyük top, obüs veya […]

Alm. Gewicht, Fr. Polds, İng. Weight. Bir cisme etki eden yerçekimi kuvveti. Ağırlık bir kuvvet olup; kg-kuvvet, gr-kuvvet, dyn ve newton birimleri ile ifade edilir. […]

Alm. Geräteturnen, Fr. Travailler de poids, İng. Gymnastics with apparatus. Halter, gülle ve Nautilus makinaları gibi aletlerle yapılan beden geliştirici çalışmalar. Yarışmaya yönelik olmaktan ziyade […]

Alm. Lobgedicht (n), Trauerode (f), Fr. Ode Funéhre, İng. Dirge. Ölünün arkasından, ölünün iyiliklerini, ölümünden duyulan acıları manzum olarak, belli bir makamla söylemek. Daha ziyade […]

Alm. Mund (m.), Fr. Bouche (f.), İng. Mouth. Önde dudaklardan başlayıp, arkada geniz ve yutak boşluğu ile nihayetlenen, yanlarda yanakların, üstte üst çenenin ağız tavanını […]

Alm. Mundgeruch, Fr. Mauvaise haleine, İng. Foul breath. Bir insanın ağzından yayılan anormal koku. Normal bir insanın ağzı kokmaz. Hastalıklara göre insanın ağız kokusu da […]

Alm. Klagemauer, Fr. Mur des lamentations, İng. Wailing Wall. Yahudilerin, Süleyman aleyhisselamın Kudüs’te yaptırdığı Beyt-ül-Makdis (Mescid-i Aksa)ten kaldığına inandıkları ve kutsal kabul ettikleri duvar. Yahudilerin […]

Tunus’ta İbrahim bin Ağleb tarafından kurulan devlet. Abbasi halifesi Harun-ür-Reşid, 800 senesinde emirlerinden İbrahim bin Ağleb’i, isyanların hiç eksik olmadığı Kuzey Afrika’ya vali tayin etti. […]

Alm. Agora (f), Fr. Agora (f), İng. Agora. Eski Yunan sitelerinde, önceleri toplantı yeri, sonraları dini, siyasi ve ticari merkez olarak kullanılan meydan. Yunanistan’da site […]

Alm. Schmerz (m), Fr. Douleur, İng. Pain. İnsana ızdırap ve hoşnutsuzluk veren bir his. Ağrı, vücudun herhangı bir yerindeki iltihabi bir reaksiyon veya kesilme, ezilme, […]

Türkiye, İran ve Ermenistan sınırlarının kesiştiği noktada yer alan sönmüş volkanik bir dağ. Koyu renkli sert lav ve yanardağ kütlesinden meydana gelmiş bir dağdır. Merkezi […]

Alm. Zikade (f), Fr. Cicade, İng. Cicada. Familyası: Ağustosböceğigiller (Cicadidae). Yaşadığı yerler: Sıcak bölgelerde özellikle Akdeniz ve Ege bölgesinin bağlık, zeytinlik alanlarında. Özellikleri : 3-5 […]

Alm. Bevälkerungsaustausch, Fr. Exchange de papulation, İng. Exchange of population. 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması gereğince Türkiye’deki Rumlarla, Yunanistan’daki Türklerin büyük bölümünün karşılıklı değiştirilmesi. Osmanlı Devletinin […]

Kağıdın yazı yazmaya çok elverişli olması için, üzerine sürülen madde. Ahar kelimesi, yemek yemek manasında kuvvet ifade ettiği gibi, kağıdın sağlam ve kullanışlı hale getirilmesi […]

Alm. Altes Testament (n), Fr. Ancien Testament, İng. Old Testament. Hıristiyanlarca kutsal kabul edilen ve Kitab-ı mukaddesin ilk bölümünü teşkil eden Tevrat’tan alındığı bildirilen parçalar […]

Alm. Neues Testament (n), Fr. Nouveau Testament, İng. The New Testament. Kitab-ı mukaddes’in sadece hıristiyanlara ait olan ikinci kısmı yani Matta, Markos, Luka ve Yuhanna’nın […]

Alm. Pacta sunt servanda, Fr. Pacta sunt servanda, İng. Pacta sunt servanta.  Devletlerin katıldıkları milletlerarası antlaşmalara uyma mecburiyetinde olduklarını ifade eden hukuk kuralı. Bu antlaşmaya […]

Kuvvet, kudret sahibi bir hükümdar tarafından diğer kabile, devlet veya devletlere bazı haklar tanımak ve karşılıklı hakları garanti altına almak için tek taraflı hazırlanan belge. […]

Selçuklu Türklerinde dini ve milli birliğin muhafazasında, Osmanlı Devletinin kuruluşunda ve Osmanlı insanının yetişmesi ve terbiyesinde büyük hizmetler gören içtimai bir teşkilat. Arapça “kardeşim” manasına […]

Alm. Glaubensbruder, Fr. Confrérie des fréres de foi, İng. Brother in faith, co-religions. İki Müslüman arasında Allah rızası için, dünyada ve ahirette biribirlerine yardım etmek […]

İstanbul Boğazının batı ağzında Marmara’ya bakan büyük deniz feneri. Limandan ayrılıp Marmara’ya doğru dönünce, yüksek ve beyaz yapısı ile hemen görünür. Fener, Sultan Üçüncü Osman […]

Alm. Moral, Sitten, Fr. éthique, morale, İng. Morality, ethics. İstemeden, kendini zorlamadan insanda meydana gelen meleke, yani yerleşmiş huy, seciye, tabiat. İnsanın sözleri, hareketleri ve […]

Hindistan’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi, Ahmed olup, “Abdülhak, Nurulhak ve Kıdvet-ül-Evliya” lakabları ile de bilinir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Radul şehrinde doğdu. 1433 (H. […]

İran’daki İlhanlı (Moğol) Devletinin üçüncü hükümdarı. Birinci İlhanlı hükümdarı Hülagu’nun oğludur. Annesi Konkırat Beyinin kızı Kutuy Hatundur. Asıl ismi, Teküder’dir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. […]

Osmanlıların son devrinde yetişen gazeteci ve yazar. İstanbul’un tanınmış tütün tüccarlarından Hacı Ahmed Efendinin oğludur. 1862’de İstanbul’da doğdu. İlk tahsilinden sonra Kaptanpaşa Rüşdiyesini bitirdi. Özel […]

Anadolu’da yaşayan mutasavvıflardan. Hoca Ahmed Fakih ve Sultan Hoca Fakih isimleri ile de bilinir. Hayatı hakkında kaynaklarda fazla bilgi yoktur. Doğum tarihi ve yeri bilinmemektedir. […]

Timurluların Semerkand’daki hükümdarlarından. İsmi Ahmed, babası, Timur Hanın torunlarından Sultan Ebu Sa’id bin Muhammed’dir. Annesi, Ordu Buga Tarhan’ın kızı idi. Semerkand’da 1451 senesinde doğdu. Mükemmel […]

Devrinin büyük gazetecisi. İkinci Abdülhamid Han zamanında yazdığı romanlar ve yazılarla ün kazanmıştır. Ahmed Mithat Efendi 1844 yılında İstanbul’un Tophane semtinde doğdu. Babasını 5-6 yaşlarındayken […]

Ressam. 1841’de İstanbul’da doğdu. Asıl ismi Ahmed Ali’dir. Tıbbiye talebesiyken resime olan kabiliyetiyle dikkati çekti. Resim öğretmenliği yardımcılığı verildi. Tahsiline Harbiye’de devam etti. Sultan Abdülaziz’in […]

Asrımız yazar ve gazetecilerindendir. Posta ve telgraf memuru olan Behaeddin Efendinin oğlu olup, 1864 yılında İstanbul’da doğdu. Doğmadan anne ve babası ayrıldığı için sıkıntılar içinde […]

Türk tarihçisi ve yazar. 1880’de İstanbul’da doğdu. Babası Ürgüplü Ahmed Ağadır. Askeri Rüşdiye ve İdadisini bitirdi. 1898’de Mekteb-i Harbiyeden mezun oldu. Askeri okullarda coğrafya ve […]

Anadolu’da yaşayan evliyanın büyüklerinden. Hayatı hakkındaki bilgiler oldukça karışıktır. Doğum tarihi ve yeri belli değildir. Bayramiye tarikatinin Melamiye şubesine mensup büyük alim ve velidir. Kanuni […]

Anadolu’da yetişen tasavvuf büyüklerinden. Akhisar’ın Gülmarmara kazasında 1435’te doğdu. İlk tahsilini Halveti yolunun büyüklerinden olan İsa Halife’den aldı. Zahiri ilimleri öğrendikten sonra Halveti şeyhi Alaeddin […]

Astronomi ve kozmoğrafya bilgini. 1869 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Rıza Beydir. 1887’de Harp Okulundan mezun olan Ahmed Ziya, Osman Nuri Paşa ve Hoca Ali Rıza […]

Alm. Krake (f), Fr. Pieuvre (f), İng. Octopus. Familyası: Ahtapotgiller (Octopodidae) Özellikleri: 2-3 cm ile 10 m arasında değişik büyüklükte olanları vardır. Yaşadığı yerler: Bütün […]

Alm. Aids (n), Fr. Aids, İng. Aids. Zamanımızın henüz çare bulamadığı korkunç hastalık. Kazanılmış bağışıklık yetersizliği hastalığı manasına gelen kelimelerin baş harflerinden meydana gelmiş olup, […]

Alm. Familie (f), Fr. Famille (f), İng. Family. Nikahlanıp, evlenerek bir araya gelen erkek, kadın ve çocuklardan meydana gelen en küçük topluluk. Genel olarak büyük […]

Alm. Klimaanlage (f), Fr. Climatisation, İng. Air Conditioning. İnsana rahatlık vermek ve sanayi ürünlerinin imalatında müsait bir çevre sağlamak için hava şartlarının düzenlenmesi tekniği. Havanın […]

Eski Yunan fabl yazarı, masalcısı. Daha çok Ezop diye bilinir. Rivayetler arasında: M.Ö. 7 ve 6. yüzyıllarda yaşadığı; Mısır’da, Sisam Adasında veya Trakya’da doğduğu; Frigyalı […]

Alm. Spion (m), Vertreter (m), Agent (m), Fr. Espion (m), représentateur, agent, İng. Spy, Representative, Agent. Siyasette ve milletlerarası münasebetlerde bir partinin veya siyasi grubun […]

Alm. Nachrichtendienst (m), Fr. Agence d’informations, İng. News agency. Dünya ve ülke çapında cereyan eden siyasi, ekonomik, ticari vs. hadiseleri gazete, basın yayın organları yanında, […]

Alm. Akademie (f.), Fr. Académie (f), İng. Academy. Fikir veya bilim adamlarının toplanmasıyla meydana gelmiş topluluk veya kuruluş. Akedom bahçesi adı verilen, Atina yakınlarındaki ağaçlık […]

M.Ö. ikinci bin yılında Mezopotamya’da yaşayan en eski  kavimlerden. Homeros’un destanlarında Akaların ismi Akhariler olarak geçmektedir. Akalar, en çok M.Ö. 1600 yılından sonra siyasi ve […]

Alm. Ambra, Amber (n), Fr. Ambre gris (m.), İng. Ambergris. Kaşalot veya İspermeçet balinasından elde edilen bir madde. Bu bileşiğin teşekkülü hakkında çeşitli düşünceler vardır. […]

Alm. Meteor (m.), Fr. Météore (m.), İng. Meteor. Atmosfere giren meteor taşlarına verilen ad. Yıldızların soluk ışıklarıyla birer kandil gibi parladığı bulutsuz bir gecede gökyüzüne […]

Alm. Tanker (m), Fr. Bateau-citerne, İng. Tank-ship. Deniz yollarında petrol taşıyan gemiler. Enerji ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayan petrol, belli ülkelerde çıkmaktadır. Petrolü olmayan devletlere […]

Alm. Akazie (f.), Robinie (f), Fr. Acacia (m), İng. Wattle, Acacia. Familyası: Baklagiller (leguminosae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Yalnız park ve bahçelerde yetiştirilir. Kışın yaprağını döken […]

Alm. Geier (m), Fr. Vautour (m), İng. Vulture. Familyası: Akbabagiller (Vulturidae) ve Yenidünya akbabasıgiller (Cathartidae). Yaşadığı yerler: Avrupa, Asya, Afrika ve Güney Amerika’nın Yüksek dağlık […]

Alm. Spitzahorn (n), Fr. Erable, İng. Maple. Familyası: Akçaağaçgiller (Aceraceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Karadeniz bölgesi. Kışın yaprağını döken ağaçlardan. Yaprakları ele benzer, sapları uzundur. Akçaağaç […]

Alm. Asper (m), Fr. Aspre, İng. Small silver coin, Asper. Genel olarak gümüş (beyaz) parayı ifade eden para birimi. İlk defa Selçuklular tarafından kullanılmıştır. Osmanlılarda […]

Alm. Lunge (f), Fr. Pumon (p), İng. Lungs. İnsandaki solunum sisteminin en önemli organları. İnsandan başka birçok omurgalı hayvanlarda da akciğerler solunum organı olarak görev […]

Alm. Lurchfische (m), Fr. Dipneustes, İng. Lungfishes. Familyası: Balçıkbalığıgiller (Lepidosirenidae), Boynuzdişligiller (Ceratodidae). Yaşadığı yerler: Avustralya, Güney ve Batı Afrika ile Güney Amerika’nın tatlı suları. Özellikleri: […]

Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler arasında toplumsal ve kültürel yakınlaşmayı sağlamak gayesiyle olimpiyat kuralları çerçevesinde çeşitli dallarda yapılan spor müsabakaları. Akdeniz oyunlarının düzenlenmesi fikri, ilk defa […]

Alm. Gemeiner Kreuzdorn (m), Fr. Nerprun (m.) Alaterne, İng. Common Buckthorn. Familyası: Cehrigiller (Rhamnaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Bolu, Trabzon civarı. Mayıs-haziran aylarında, sarı-yeşil renkli, küçük […]

Beşinci yüzyılda Batı Türkistan ve Afganistan bölgelerinde devlet kuran bir Türk kavmi. Akhunlara Çinliler “Ye-ta”, Araplar “Haytal”, Bizanslılar ise “Eftalitler” demektedirler. Akhunların 5. yüzyıl başlarında […]

Japonya imparatoru. 23 Aralık 1933’te doğdu. Japon imparatoru Hirohito’nun büyük oğludur. 18 Eylül 1988’de Japon imparatoru Hirohito’nun ağır hasta olduğu ilan edilince, kabinenin isteği üzerine […]

Alm. Achat (m), Fr. Agate, İng. Agate, carnelian. Değerli bir taş. Her rengi bulunan bu kıymetli taş Yemen’de çıkar. Akik-i Yemani diye meşhurdur. Bir deyişe […]

Alm.Vertrag (m.), Fr. Contrat (m.), İng. Contract. İki veya daha çok kişinin karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla meydana gelen ve taraflara yani akde katılan […]

Alm. Strömungstransformatör (m), Fr. Transformateur de courant, İng. Current transformer. Ölçü aletini yüksek voltaj hattına bağlayabilmek ve ölçme alanını genişletmek için kullanılan alet. İyi bir […]

Alm. Flussigkeiten (e), Flüssing, Fr. Fluide, liguide, İng. The fluid. Belli bir şekilleri olmayıp, içinde bulundukları kabın şeklini alan sıvı ve gaz halindeki maddelere verilen […]

Alm. Akkader, Fr. Akkadien, İng. Akkad, Accad. Milattan önceki üçüncü bin yılda, Mezopotamya’da yaşamış Sami asıllı bir kavim. Bu kavmin asıl yurdu Arap Yarımadasıdır. Sümerlerden […]

Bir Türk oymağının İran ve Doğu Anadolu’da kurduğu devlet. Akkoyunluların ne zaman ve hangi yolla Anadolu’ya geldikleri bilinmemektedir. Bazı tarihçilere göre on ikinci asırda Maveraünnehr […]

Karamanoğullarından Alaeddin oğlu Mehmed’in kardeşi Ali Bey tarafından 1409 yılında Niğde’de yaptırılan medrese. Yapımında kullanılan beyaz kalker taşlarından ve taç yapısındaki mermerden dolayı bu isimle […]

Alm. Verwandte (p.), Fr. Parenté, İng. Relative. Kan ve evlilik yoluyla olan hısımlık. Kan yoluyla meydana gelen akrabalıkta; anne, baba, kardeşler en önce gelenlerdir. Kardeşler […]

Alm. Akkreditiv (n), Fr. Accréditif, İng. Letter of credit (L/C). Bir bankanın, belirli bir para tutarı için, üçüncü bir şahıs lehine, kefaleti altında, muhabiri nezdinde […]

Alm. Skorpion, Fr. Scorpion, İng. Scorpion. Familyası: Akrepgiller (Scorpionidae). Yaşadığı yerler: Sıcak ve nemli bölgeler. Özellikleri: Boyları 13 milimetreden 22 santimetreye kadar değişir. Ömrü: 5 […]

Alm. Skorpion und. Schalangenbiss (m), Fr. Morsure de scorpion ou de serpent, İng. Scorpion and snake bitting. Her iki hayvanın zehirlerini, sokarak veya ısırarak vücuda […]

Alm. Acrylic-Zusammensetzungen, Fr. Composées acrylique, İng. Acrylic compounds. Sentez yoluyla elde edilen plastik, reçine ve yağların genel adı. Kullanılan akrilik, bileşiğin türüne ve prosesin şartlarına […]

Alm. Akrobatik (f), Fr. Acrobatie, İng. Acrobaties. Belli bir süre üzerinde çalışılarak kazanılan canbazlık haraketleri. Akrobat, tehlikeyi umursamayan, halkı eğlendirmek ve seyircilere imkansız gibi görünen […]

Alm. Akromegalie (f), Fr. Acromegalie, İng. Acromegaly. Büyüme çağını tamamlamış, yani artık boy uzaması durmuş kimselerde veya daha ileri aşlarda iskeletin bilhassa çıkıntılı kısımlarının (alın, […]

Eski Yunan şehirlerinin en yüksek noktasında yer alan, idari, askeri ve dini yapıların bulunduğu savunmaya yönelik merkezi kısım. Eski Yunanistan’da şehirlerin kuruluşu dini bir mana […]

Alm. Beschleunigungsmesser (m), Fr. Accélérométré, İng. Accelerometer. Bir hareketin ivmesini ölçmeye yarayan alet. Sarkaç tipi akselerometreler genel olarak bir kütle ve bir yaydan meydana gelir. […]

Alm. Axiom (n), Fr. Axiome (m.), İng. Axiom. Doğru olduğu herkes tarafından kabul edilen önerme. Postulat, doğruluğu mantıki olarak kabul edildiği halde, doğruluğu da yanlışlığı […]

Alm. Achsensylinder, Fr. Axone, İng. Axon. Uçlarında asetilkolin veya noradrenalin gibi mediatör denilen kimyasal ileticiler salgılanan sinir hücresi uzantıları. Akson uçlarında salgılanan mediatör maddeler, kendisini […]

Ertuğrul Gazinin torunu ve Gündüz Beyin oğlu. Doğum yeri ve tarihi bilinmemektedir. Aktimur Bey, ecdadı gibi cesur olup, amcası Osman Gazinin emrinde askeri ve idari […]

Alm. Aktiniden (f), Fr. Actinite, İng. Actinide series. Periyodik tabloda, 89 atom numaralı Aktinyumla başlayıp 103 atom numaralı Lavrensiyumla biten ve 7. periyodda yer alan […]

Alm. Aktinolith (m), Fr. Actinolite, İng. Actinolite. Kalsiyum, mağnezyum ve demir silikatlarının tremolit-aktinolit-ferrotremolit dizisinde yer alan amfiibol minerali. Bu serideki mineraller, bölgesel ve az değişime […]

Alm. Aktinium, Fr. Actinium, İng. Actinium. Periyodik tabloda 3B grubu. 7. peryodda yer alan 89 atom numaralı radyoaktif element. 1899 yılında pechblend adlı Uranyum filizlerinden […]

Alm. Akkumulator (m), Fr. Accumolateur, İng. Accumulator. Elektrik enerjisini kimyevi enerjiye çevirerek depolayan ve depolanan kimyevi enerjiyi istendiğinde elektrik enerjisi olarak dışarı verebilen araç. Akümülatöre […]

Alm. Akupunktur, Fr. Acupuncture, İng. Acupuncture. Mikroplardan arındırılmış madeni iğnelerin deriye batırılması ile gerçekleştirilen eski bir tedavi metodu. Akupunktur: “acus” iğne ve “punctura” batırma kelimelerinden […]

Alm. Akustik (f), Fr. Acustique, İng. Acoustics. Ses bilimi ve teknolojisi. Cami, tiyatro, konferans salonu gibi yerlerde sesin en az yankı ve en çok netlikle […]

Alm. Aquamarin (m), Fr. Aique-marine, İng. Aquamarine. Beril mineralinin, mücevher olarak kullanılan soluk mavi-yeşil renkli türü. Berilin en bol bulunan türlerinden olan akvamarin (veya akuamarin), […]

Alm. Weisses Blutkörperchen (n), Leukozyte, Fr. Globule blanc, leucocyte, İng. White corpuscle, leucocyte. Kanın beyaz veya renksiz hücreleri. Akyuvarlar mikroplara karşı vücudumuzun başlıca koruyucusudur. Bunların […]

Çorum’a bağlı Alaca ilçesinin kuzeybatısında yer alan höyük. Önemli Hitit merkezlerinden olan bu höyük, 310 m genişliğinde 20 m yüksekliğindedir. Çok eski devirlerin önemli doğu […]

Alm. Forderung (f), Fr. Creance, İng. Debt, Claim, Credit. Bir kimsenin, bir alış-veriş veya bir iş karşılığı yahut başka yollarla hak edip, henüz eline geçmeyen […]

Hindistan’da yetişen evliyanın büyüklerinden. İsmi Ali Ahmed Sabir olup, lakabı Alaüddin’dir. Babası Şah Abdurrahim’dir. Feridüddin-i Genc-i Şeker’in talebesi, yeğeni ve damadıdır. 1196 (H. 592) senesinde […]

Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gazinin oğlu. Annesi Şeyh Edebali’nin kızı Bala Hatundur. Doğum yeri ve tarihi kesin bilinmemektedir. 1333 (H.733) tarihinden sonra vefat etti. Bursa’da […]

Alaiye’nin (Alanya), Anadolu Selçuklu Sultanı Birinci Alaeddin Keykubat tarafından fethinden sonra, 1293-1471 yılları arasında burada hakimiyet sürmüş olan beylere verilen ad. Alaiye beyleri, önce Karamanoğullarına, […]

Alm. Flache (f.), Fr. Aire (f.), İng. Area. Matematikte; sınırlı, kapalı yüzeylerin ölçüsü. Şekilleri farklı olan pek çok yüzeyin alanları (mesela) daire şeklindeki bir yüzeyle, […]

Alm. Alarm (m), Fr. Alarme, İng. Alarm, alert. Tehlikeli bir durumu bildirmek için verilen işaret. Alarm durumu: Doğacak tehlikeli bir durumda tehlikeyi önlemek için devamlı […]

Alm. Legierung (f), Fr. Alliage, İng. Alloy. Bileşik veya çözelti halinde iki yahut daha fazla elementten meydana gelmiş metal niteliğinde madde. Alaşımların bileşimine giren elementler […]

Horasan’da yetişen evliyanın büyüklerinden ve tefsir, fıkıh, hadis, kıraat ve tasavvuf alimi. İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Ahmed bin Muhammed el-Beyanbeki es-Semnani’dir. Ebü’l-Mekarim künyesi ve […]

Alm. Festzug, Umzug, Regiment, Fr. Foule, Cortège, parade, bande, regiment, moguerie, İng. Procession, parade, crowd, regiment, mockery. Türkçede tören veya gösteri gayesiyle bir araya gelen […]